بیماری آلزایمر چیست؟ | علائم، مراحل و درمان آلزایمر

یکی از پرتکرارترین و آشناترین نام‌هایی که این روزها می‌توان درباره بیماری‌ها شنید بیماری آلزایمر می‌باشد. این بیماری افراد بیمار را با چالش‌های بسیاری رو‌به‌رو می‌کند. با رعایت راه‌های پیشگیری از آلزایمر می‌توان از بروز این بیماری در سنین کم، که به نام آلزایمر زودرس نیز شناخته می‌شود، خودداری کرد.

بیماری آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است. آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که با فقدان حافظه خفیف شروع می‌شود و احتمالاً منجر به از دست دادن توانایی انجام مکالمه و واکنش به محیط می‌شود. بیماری آلزایمر بخش‌هایی از مغز را درگیر می‌کند که فکر، حافظه و زبان را کنترل می‌کند. آلزایمر باعث کاهش قدرت شناخت و از دست دادن حافظه همراه با تغییرات در خلق و خو و رفتار می‌شود. این بیماری در اثر پیچ خوردگی اشتباه پروتئین در مغز ایجاد می‌شود. پلاک‌ها ارتباط سلول‌های مغزی (نورون‌ها) با یکدیگر را دشوار می‌کنند و حافظه و سایر عملکردهای ذهنی را مختل می‌کنند. در نهایت، آلزایمر به اندازه کافی سلول‌های مغز را از بین می‌برد که باعث مرگ افراد می‌شود. پس از تشخیص آلزایمر، افراد دارای امید به زندگی به طور متوسط 8 تا 10 سال در حالت وابستگی فزاینده با پیشرفت بیماری هستند.
سیتی کولین به عنوان یک مکمل کمک درمان اثر بخش در کاهش و کنترل روند تولید پلاک های آملوئید بتا و همچنین ارتقاء عملکرد مغز، در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر نقش قابل توجهی دارد.

علائم و نشانه های بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر به ندرت در مراحل اولیه شناسایی می‌شود. یکی از دلایل این است که افراد اغلب علائم یا نشانه‌های اولیه را به پزشک نمی‌گویند. ممکن است آن‌ها را با علائم معمولی پیری مانند فراموشی اشتباه بگیرند، یا علائم ممکن است آنقدر تدریجی ظاهر شوند که مورد توجه قرار نگیرند. با این حال، شناخت علائم و نشانه‌های آلزایمر کلید تشخیص زودهنگام است که از طریق آزمایش‌های مختلف تأیید می‌شود. علائم آلزایمر شامل موارد زیر است:

1. کاهش تدریجی حافظه
   این اولین علامت آلزایمر است. فقط حافظه کوتاه مدت در ابتدا دچار اختلال می‌شود. افراد ممکن است محتوای مکالمات را فراموش کنند و سؤالات مشابهی را مکرراً بپرسند. خاطرات بلند مدت ممکن است برای مدت طولانی‌تری حفظ شوند.
2. سرگردانی
   افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است اصرار داشته باشند که بلافاصله پس از رسیدن به یک مکان، آن را ترک کنند یا از عدم تغذیه به محض تمام شدن غذایشان شکایت کنند.
3. کاهش توانایی قضاوت و حل مسئله
   توانایی حل مشکلات روزمره، تصمیم‌گیری و قضاوت به طور قابل توجهی مختل می‌شود. افراد اغلب در برنامه‌ریزی و انجام وظایفی که به بیش از یک مرحله نیاز دارند، مشکل دارند.
4. مشکلات زبان
   افراد مبتلا به آلزایمر معمولاً با گذشت زمان در استفاده و درک زبان مشکل پیدا می‌کنند. برخی از مهارت‌های زبانی ممکن است بیشتر از سایرین حفظ شوند. مشکل در یافتن کلمه یک علامت اولیه شایع است.
5. اختلال بینایی
   این بیماری به توانایی مغز برای درک اطلاعات دیداری که دریافت می‌کند؛ آسیب می‌زند. همچنین می‌تواند مکان یابی اشیاء و درک محیط و مکان را دشوار کند. ممکن است افراد نتوانند اشیاء آشنا یا نحوه استفاده از آن‌ها (مانند مسواک) را تشخیص دهند.
6. تغییرات در خلق و خو، رفتار و شخصیت
   بسیاری از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر علاقه خود را به فعالیت های معمول از دست می‌دهند، انگیزه کمتری دارند و از نظر اجتماعی بیشتر گوشه‌گیر هستند. یک فرد ممکن است مضطرب، تحریک پذیرشود. افسردگی نیز در این افراد شایع است.
7. کاهش عملکرد روزانه
   شامل فعالیت‌های معمولی مانند کار کردن، مدیریت امور مالی، رانندگی، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، خرید، تهیه غذا، نظافت و تعمیرات است.

بررسی نشانه‌های چشمی در بیماران مبتلا به آلزایمر

طبق نتایج به دست آمده از معاینات چشم پزشکی در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و افراد سالم گروه کنترل، غیر طبیعی بودن نتایج بسیاری از معاینات شامل کاهش حدت بینایی، مختل شدن دید رنگی، کاهش حساسیت به کنتراست، مختل شدن رفلکس نوری مردمک مشاهده شد. با توجه به افزایش تعداد افراد مسن و هزینه‌های مادی و معنوی آلزایمر و لزوم پیشگیری از ایجاد یا پیشرفت این بیماری به سمت مراحل پیشرفته‌تر، انجام معاینات در تعداد افراد بیشتر برای به دست آوردن علائم و نشانه‌هایی که ممکن است در پیشبینی شروع و پیشرفت آلزایمر کمک کنند؛ توصیه می‌شود.

ارتباط بیماری آلزایمر و سیتی کولین

مراحل بیماری آلزایمر

مرحله 1: اختلال شناختی خفیف
در اولین مرحله از مراحل آلزایمر، در ظاهر فرد به طور مستقل عمل می‌کند اما نقص‌هایی در حافظه رخ می‌دهد. افراد ممکن است اشیاء را گم کنند یا در جایی به اشتباه قرار دهند. آن‌ها در عملکرد شغلی و مهارت‌های اجتماعی شروع به آسیب می‌کنند. آن‌ها ممکن است در محیط جدید گیج شوند و هنگام صحبت کردن برای یافتن کلمات مناسب تلاش کنند. افراد ممکن است از موقعیت‌هایی که توانایی‌های آنها را به چالش می‌کشد اجتناب کنند و گوشه گیر، بی تفاوت، بد خلق، افسرده، تحریک پذیر یا مضطرب شوند.

مرحله 2: زوال حافظه خفیف
مشکلات حافظه و سایر مهارت‌های تفکر اکنون برای دیگران آشکار است. آن‌ها در حفظ اطلاعات جدید مشکل دارند و رشته مکالمات را از دست می‌دهند. گاهی اوقات در یادآوری رویدادهای جاری، مانند اینکه رئیس جمهور چه کسی است، تاریخچه شخصی خود و غیره مشکل دارند. ممکن است دیگر نتوانند امور مالی خود را مدیریت کنند. همچنین افسردگی اغلب برجسته می‌شود.

مرحله 3: زوال حافظه خفیف تا متوسط
افراد مبتلا به آلزایمر گاهی اوقات رویدادهای مهم زندگی را فراموش می‌کنند، اما مشکلات حافظه را انکار می‌کنند. آن‌ها اغلب از تاریخ یا زمان سال بی اطلاع هستند و مکالمه آن‌ها ممکن است از هم گسیخته و حاوی محتوای نامربوط باشد. تداوم زوال حافظه به افراد احساس ناامنی می‌دهد که ممکن است با پارانویا یا عصبانیت بروز دهند. بیماران آلزایمری ممکن است دیگران را به پنهان کردن چیزها، دزدی یا توطئه علیه آن‌ها متهم کنند.

مرحله 4: زوال حافظه متوسط تا شدید
در این مرحله تغییرات چشمگیری رخ می‌دهد. افراد ممکن است بیمار به نظر برسند، مهارت‌های زبانی به میزان قابل توجهی کاهش یابد و اختلال حافظه آنقدر عمیق شود که همه چیز برای آن‌ها ناآشنا و تهدید کننده به نظر برسد. افراد اغلب در درک آنچه که دیگران می‌گویند یا انجام می‌دهند مشکل دارند. این مشکلات می‌تواند منجر به انواع واکنش‌های احساسی، از جمله هذیان، رفتار وسواسی، آشفتگی و واکنش‌های فاجعه آمیز شود. اختلالات خواب در این مرحله بسیار شایع است.

مرحله 5: زوال حافظه شدید
مرحله آخر به عنوان “خداحافظی طولانی” شناخته می‌شود. تمام مهارت‌های زبانی از بین رفته‌اند و به نظر می‌رسد کمی از “خود” فرد باقی مانده است. مهارت‌های حرکتی کاهش می‌یابد تا زمانی که فرد دیگر نتواند راه برود، بنشیند، غذا بجود و ببلعد یا حرکات مثانه و روده را کنترل کند. ذات الریه و عفونت از علل شایع مرگ و میر هستند.

تفاوت آلزایمر و فراموشی چیست؟

تفاوت آلزایمر و فراموشی ممکن است برای بسیاری از افراد گیج‌کننده باشد زیرا چندین علامت آن‌ها مشابه است. این دو بیماری باعث اختلال در عملکرد روانی می‌شوند و در برخی موارد هر دو غیرقابل درمان هستند. مردم همچنین در مورد عوامل ایجادکننده آن‌ها و اینکه چرا بیماران به این ناهنجاری‌ها مبتلا می‌شوند، اطلاعات نادرست دارند. با این حال، می‌توان با تفکیک آن‌ها و توضیح تفاوت‌های آن‌ها، بین این دو تمایز قائل شد.
با تشخیص به موقع بیماری آلزایمر، ممکن است داروها بتوانند اثرات آن را کاهش دهند اما هنوز هیچ درمانی کشف نشده است.

پیشگیری از آلزایمر

هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، اما ممکن است راه‌هایی برای پیشگیری از آلزایمر وجود داشته باشد. بیماری آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است. بین 60 تا 80 درصد بیماران مبتلا به زوال عقل آلزایمر دارند. این بیماری با انباشته شدن بیش از حد توده‌های پروتئین در داخل و اطراف سلول‌های مغز همراه است. این گره‌ها و توده‌ها ارتباط سلول‌های مغزی با یکدیگر را دشوار می‌کنند و ممکن است دلیل نابودی سلول‌ها باشند. راه‌های پیشگیری از بیماری آلزایمر شامل ورزش، رعایت رژیم غذایی، کاهش فشار خون و تحریک ساختار مغز می‌باشد.

بیماری آلزایمر چگونه درمان می شود؟

در حالی که هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، گزینه‌های درمانی برای کمک به کاهش علائم و گاهی کاهش سرعت پیشرفت آن وجود دارند. داروها اغلب خط اول درمان هستند. برخی از داروها عملکرد شناختی را هدف قرار می‌دهند. برخی دیگر برای کمک به مشکلات خلقی و رفتاری، مانند بی قراری و طغیان خشم استفاده می‌شوند.

داروهایی برای درمان بیماری آلزایمر

چهار دارو با تایید طولانی مدت FDA برای درمان بیماری آلزایمر وجود دارد. این‌ها دونپزیل (Aricept)، گالانتامین (Razadyne)، ریواستیگمین (Exelon) و ممانتین (Namenda) هستند. همه این داروهای تجویزی بر مواد شیمیایی خاص مغز تأثیر می‌گذارند و در برخی از افراد بهبودهای متوسط و موقتی (اغلب شش ماه یا کمتر) در حافظه، سایر عملکردهای شناختی و عملکرد روزانه ارائه می‌دهند. دونپزیل و ریواستیگمین برای استفاده در آلزایمر خفیف، متوسط یا شدید تایید شده اند، در حالی که گالانتامین برای استفاده در موارد خفیف تا متوسط تایید شده است. ممانتین برای استفاده در افراد مبتلا به آلزایمر متوسط تا شدید تایید شده است.

داروهایی برای درمان مشکلات خلقی و رفتاری مرتبط با بیماری آلزایمر

سایر داروها ممکن است به مشکلات خلقی و رفتاری مرتبط با آلزایمر کمک کنند. سه دسته اصلی از داروها استفاده می‌شود: داروهای ضد افسردگی، تثبیت کننده های خلق و خو و داروهای ضد روان پریشی.

داروهای ضد افسردگی: هنگامی که افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری، بی قراری یا مشکلات رفتاری در فرد مبتلا به زوال عقل ایجاد می شود، پزشکان اغلب ابتدا به داروهای ضد افسردگی روی می آورند. علاوه بر تسکین علائم خلقی، داروهای ضد افسردگی ممکن است عملکرد اجتماعی فرد مبتلا به آلزایمر را تقویت کنند. آنها ممکن است اشتها و خواب را بهبود بخشند و انرژی را نیز افزایش دهند.

تثبیت کننده‌های خلق و خو: هنگامی که داروهای ضد افسردگی به اندازه کافی مشکلات رفتاری را برطرف نمی‌کنند، تثبیت کننده‌های خلق یک گزینه هستند. این داروها می‌توانند بی قراری و نوسانات خلقی را کاهش دهند.

داروهای ضد روان پریشی: این داروها ممکن است به مدیریت مشکلات رفتاری خاص، مانند بیقراری شدید و خصومت که ناشی از هذیان یا توهم هستند، کمک کنند.

عوامل خطر بیماری آلزایمر چیست؟

عوامل متعددی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد. این موارد شامل سن، جنسیت، سابقه خانوادگی، ژنتیک و شرایط سلامتی است. برخی را می‌توان کنترل کرد، در حالی که برخی دیگر را نمی‌توان.

سن، جنسیت و سابقه خانوادگی
خطر ابتلا به بیماری آلزایمر پس از 65 سالگی به طور پیوسته افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد زنان نسبت به مردان دارای نرخ بالاتری از آلزایمر هستند و زنان تقریباً دو سوم موارد را تشکیل می‌دهند. این بیماری نیز ارثی است. به طور کلی، داشتن یکی از بستگان درجه یک (والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به آلزایمر این خطر را دو برابر می‌کند.

ژن‌ها
کسانی که جهش‌های ژنی خاص را به ارث می‌برند، معمولاً در سنین نسبتاً جوان (به طور متوسط 45) علائم آلزایمر زودرس را نشان می‌دهند. شکل ژنتیکی تعیین شده از این بیماری تقریباً 1٪ از کل موارد آلزایمر را تشکیل می دهد. دانشمندان بسیاری از این ژن‌ها را شناسایی کرده‌اند، یکی از آن‌ها ژن آپولیپوپروتئین E (ApoE) است. این ژن دارای سه نوع E2، E3 و E4 است. مشکل E4 است که دانشمندان معتقدند ممکن است در پاکسازی معیوب رسوبات بتا آمیلوئید از مغز نقش داشته باشد.

شرایط سلامتی
بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که همان شرایطی که به قلب و عروق خونی آسیب می‌زند، خطر ابتلا به آلزایمر را نیز افزایش می‌دهد. این‌ها عبارتند از فشار خون بالا، کلسترول بالا، چاقی و دیابت. سایر موارد که خطر ابتلا را افزایش می‌دهد شامل سیگار کشیدن، آسیب به سر، افسردگی و کاهش شنوایی است.

بیماری آلزایمر و راه های درمان آن در طب سنتی

نحوه درمان و تجویز گیاهان دارویی (مانند کندر، هلیله، زعفران و آمله) برای درمان بیماری آلزایمر در آثار و تألیفات طبیبانی چون رازی, ابن سینا, اهوازی دیده می‌شود. آنالیز و تجزیه شیمیایی ادویه و گیاهان تجویز شده در طب سنتی مؤید این واقعیت است که این موارد همگی با نسبت‌های کم وبیش متفاوت دارای ترکیباتی آنتی اکسیدانی, ضد التهابی و… هستند. اساسی‌ترین ویژگی آنتی‌اکسیدانی ادویه‌ها و گیاهان دارویی، جلوگیری از تخریب سلول‌های مغزی مؤثر است.

مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر در خانه سالمندان

در حال حاضر، بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر در خانه توسط اعضای خانواده مراقبت می‌شوند. مراقبت می‌تواند جنبه‌های مثبتی برای مراقب و بیمار داشته باشد. مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر طیف وسیعی از نیازهای جسمی, عاطفی و مالی را در بر می‌گیرد که ناشی از تخریب تدریجی و غیر قابل کنترل خود و ذهن بیمار است. مراقبین و پرستاران مهمترین نقش را در تامین محیط مناسب و ارائه مراقبت با کیفیت برای بیماران مبتلا به آلزایمر بر عهده دارند.

سوالات متداول

چرا زنان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر هستند؟

اولین و مهمترین دلیل این است که زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند. بزرگترین عامل خطر برای بیماری آلزایمر سن است. هر چه سن بیشتر باشد، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر بیشتر می‌شود.

برای جلوگیری از آلزایمر چی بخوریم؟ 

امگا 3 موجود در مواد غذایی همچنین مواد غذایی سرشار از ویتامین های C و E می‌توانند مفید باشند.

آیا آلزایمر باعث مرگ می‌شود؟ 

بله، بیماری آلزایمر یکی از ۱۰ علت اصلی مرگ و میر در بزرگسالان است.

افرادی که آلزایمر می گیرند چقدر زنده می مانند؟

پس از تشخیص آلزایمر، افراد دارای امید به زندگی به طور متوسط 8 تا 10 سال در حالت وابستگی فزاینده با پیشرفت بیماری هستند. اما ممکن است طول افراد بیمار بیشتر هم باشد.

آیا آلودگی هوا باعث بیماری آلزایمر می شود؟

مطالعات نشان می‌دهد که آلودگی هوا ممکن است باعث اختلالات شناختی، زوال عقل و بیماری آلزایمر شود. محققان دریافتند که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا با عملکرد ضعیف در آزمون‌های شفاهی و ریاضی مرتبط است. علاوه بر این، عملکرد ضعیف در آزمون‌های شفاهی برای افراد مسن‌تر، به‌ویژه برای مردان و کسانی که تحصیلات کمتری داشتند، بارزتر بود.

 

:Sources
harvard
Webmd
Sid