آریتمی قلبی چیست و چگونه اتفاق می افتد؟ | تشخیص و درمان آریتمی

آریتمی قلبی (دیس ریتمی) به ضربان غیر طبیعی قلب گفته می‌شود. آریتمی می‌تواند از قسمت‌های مختلف قلب شروع شود و خیلی سریع، خیلی کند یا نامنظم باشد. به طور معمول، قلب به شیوه‌ای سازمان یافته و هماهنگ می‌تپد. مشکلات مربوط به قسمت‌های مختلف قلب می‌تواند بر ریتم طبیعی قلب تأثیر بگذارد. داشتن ریتم طبیعی قلب مهم است زیرا قلب مواد مغذی و اکسیژن را از طریق خونی که پمپاژ می‌کند به کل بدن تامین می‌کند.

آریتمی قلبی

آریتمی قلبی یا اختلال در ریتم قلب معمولا در اثر عملکرد نامناسب پیام‌های الکتریکی هماهنگ‌کننده ضربان قلب به وجود می‌آید و به افزایش یا کاهش ضربان یا نامنظم شدن آن منجر می‌شود. بسیاری از آریتمی‌های قلبی، بی‌خطر هستند و هیچ‌گونه مشکلی برای فرد تا پایان عمر خود ایجاد نمی‌کنند. اما گاهی آریتمی همراه با علائم و نشانه‌هایی مثل درد قفسه‌ی سینه، تنگی نفس، سرگیجه‌ خفیف و یا حتی تپش قلب ظاهر می‌شود که می‌تواند مقدمه‌ای بر وجود یک بیماری قلبی جدی و خطرناک در فرد باشد.

انواع آریتمی قلبی

همانطور که اشاره شد آریتمی قلبی یک اختلال در ریتم ضربان قلب است. برخی از انواع آریتمی بی ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند. انواع مختلفی از آریتمی‌های قلبی وجود دارد که بر اساس محل وقوع آن‌ها طبقه‌بندی می‌شوند و عبارتند از:

1. ضربان قلب خیلی سریع (تاکی کاردی)
   با ضربان قلب خیلی سریع، ضربان قلب در حالت استراحت به بیش از 100 ضربه در دقیقه افزایش می‌یابد. گاهی اوقات قلب دیگر نمی‌تواند خون کافی را پمپاژ کند. در نتیجه اندام‌هایی مانند مغز، کلیه‌ها، کبد و خود ماهیچه قلب اکسیژن بسیار کمی دریافت می‌کنند.
2. ریتم بیش از حد سریع و نامنظم قلب (فیبریلاسیون)
   فیبریلاسیون یکی از انواع آریتمی قلبی است که در آن سلول‌های عضله قلب بسیار سریع و نامنظم منقبض می‌شوند. این اختلال می‌تواند از دهلیزها (فیبریلاسیون دهلیزی) و همچنین از بطن‌ها (فیبریلاسیون بطنی) منشاء گیرد. آریتمی می‌تواند همه گروه‌های سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اما فیبریلاسیون دهلیزی در افراد مسن شایع‌تر است. نوشیدن بیش از حد الکل یا اضافه وزن، احتمال ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش می‌دهد.
3. ضربان قلب خیلی آهسته (برادی کاردی)
   در این نوع از آریتمی قلبی ضربان قلب در حالت استراحت به کمتر از 50 ضربه در دقیقه کاهش می‌‎یابد. در صورت بروز این عارضه ممکن است احساس خستگی کنید یا نتوانید فعالیت‌های معمول داشته باشید. اگر ریتم قلب کاملاً وجود نداشته باشد، به این حالت آسیستول می‌گویند که بیهوشی را در پی خواهد داشت.

علائم هشدار دهنده آریتمی قلبی چیست؟

• تپش قلب
• سرگیجه یا سبکی سر
• تنگی نفس
• احساس ناراحتی در قفسه سینه
• ضعف یا خستگی
• تپش قلب
• غش کردن
• تاری دید
• تعریق

علل آریتمی قلبی

• برخی داروها، از جمله داروهای ضد افسردگی، ضد احتقان و داروهای فشار خون بالا
• عفونت یا تب
• بیماری عروق کرونر
• بافت تحریک پذیر (به دلایل ژنتیکی یا اکتسابی)
• تغییرات در سطح هورمون
• مشکلات در غده تیروئید
• فشار خون بالا
• تغییرات در عضله قلب (کاردیومیوپاتی)
• اختلالات در دریچه قلب
• عدم تعادل الکترولیت در خون
• آسیب ناشی از حمله قلبی
• روند بهبودی پس از جراحی قلب
• داشتن شاخص توده بدنی بالاتر از 30
• داشتن آپنه خواب

عوارض آریتمی قلبی چیست؟

• تضعیف عضله قلب (کاردیومیوپاتی)
• ایست قلبی
• سکته

راه های تشخیص آریتمی قلبی

• الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG): الکتروکاردیوگرام یک آزمایش ساده و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب را می‌سنجد.
• آزمایش خون برای بررسی سطح الکترولیت یا جستجوی یک مشکل ژنتیکی: خون سرنخ‌های زیادی در مورد سلامت قلب ارائه می‌دهد.
• تست استرس: تست استرس یا همان تست ورزش قلب ، آزمایشی است که طی آن میزان سلامت قلب و میزان ابتلا به بیماری‌های قلبی را مشخص می‌کند.
• اکوکاردیوگرافی: با استفاده از این روش می‌توانیم در مورد عملکرد قلب ، پمپاژ قلب و دریچه‌های قلب اطلاعات جامعی را به دست آوریم که خیلی وقت‌ها می‌تواند در تشخیص‌ها به ما کمک کند.
• کاتتریزاسیون قلبی: فرایندی است که برای تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی عروقی به کار می‌رود و روش انجام آن عبارت است از وارد کردن یک کاتتر به داخل یک رگ قلبی (کاتتریزاسیون کرونری) یا حفره قلبی.
• مطالعه الکتروفیزیولوژی: در اين روش تشخيصي عملكرد سيستم هدايتي قلب و ضربانات نابجاي قلبي مورد بررسي ‏قرار مي‌گيرد.
• تست تیلت قلب: تست تیلت که آن را به عنوان تست سنکوپ قلبی نیز می‌شناسند، آزمایشی جهت تشخیص سنکوپ و بیماری پاتس است. تست تیلت بر  روی یک تخت شیبدار انجام می‌شود و با تغییر زاویه تخت، میزان خونی که به مغز و قلب شخص می‌رسد بررسی می‌گردد.
• توموگرافی کامپیوتری (CT): در این روش، قلب و تمامی رگ‌های خونی آن مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرند. با استفاده از نتایج این نوع تصویربرداری پزشک می‌تواند علائم ابتدایی آریتمی قلبی را بدون آن که علامت خاصی در فرد به وجود آمده باشد تشخیص دهد.
• MRI قلب (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): ام آر آی قلب و رگ های خونی از روش‌های تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی است. با این روش تصاویری دقیق و کامل از قلب و ساختارهای اطراف آن به دست می‌آورند. به عبارتی ام آر آی قلب و رگ‌های خونی یک اسکن دقیق از قلب و عروق اطراف آن به همراه حفره‌ها، دریچه‌ها و ماهیچه‌ها را ایجاد کرده و نحوه عملکرد آن‌ها را به‌صورت کاملاً دقیق نشان می‌دهد.

آریتمی قلبی چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به نوع و شدت آریتمی دارد. در برخی موارد، درمان لازم نیست. گزینه‌های درمان بیماری آریتمی قلبی عبارتند از:

• مصرف داروها: بسیاری از داروها می‌توانند آریتمی را درمان کنند. از آنجایی که همه افراد متفاوت هستند، ممکن است مجبور شوید چندین دارو و دوز را امتحان کنید تا بهترین دارو را پیدا کنید. درمان های آریتمی قلبی عبارتند از:
  داروهای ضد آریتمی که آریتمی را به ریتم سینوسی (ریتم طبیعی) تبدیل می‌کنند یا از آریتمی جلوگیری می‌کنند.
  داروهایی که ضربان قلب را کنترل می‌کنند.
  داروهای ضد انعقاد یا ضد پلاکت درمانی (مانند وارفارین یا آسپرین) که خطر تشکیل لخته خون را کاهش می‌دهند.
  داروهایی که بیماری‌های مرتبط را که باعث ریتم غیرطبیعی قلب شوند، درمان می‌کنند.
• تغییر سبک زندگی: تغییرات ساده در شیوه زندگی می‌تواند به آریتمی کمک کند. این تغییرات ممکن است شامل مواردی مانند مدیریت فشار خون و سطح قند خون، اجتناب از محصولات تنباکو، پرهیز از کافئین و محرک‌ها، پیروی از یک برنامه ورزشی منظم و درمان آپنه خواب باشد.
• کاردیوورژن: این روش با بیهوشی انجام می‌شود. یک شوک دقیق کنترل‌شده به قلب‌ بیمار برای بازنشانی دهلیزی و یا فراتر از آن به قلب بیمار وارد می‌شود.
• ابلیشن کاتتر: یک کاتتر انرژی الکتریکی با فرکانس بالا را به ناحیه کوچکی از بافت داخل قلب می‌فرستد تا مسیر ریتم غیر طبیعی را قطع کند. در این روش با سوزاندن و از بین‌ بردن سلول‌هایی با فعالیت غیر طبیعی باعث بهبود وضعیت قلب می‌شود.
• ضربان ساز دائمی: این دستگاه تکانه‌های الکتریکی کوچکی را به عضله قلب می‌فرستد تا ضربان قلب طبیعی خود را حفظ کند و از ضربان بیش از حد آهسته جلوگیری کند.
• دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت: این دستگاه دائماً ریتم قلب را کنترل می‌کند. هنگامی که ریتم قلب بسیار سریع و غیر طبیعی را تشخیص می‌دهد، انرژی را به عضله قلب می‌رساند تا آن را با ریتم طبیعی ضربان دهد. این دستگاه تاکی کاردی بطنی و فیبریلاسیون بطنی را درمان می‌کند.
• عمل جراحی: در بعضی موارد، جراحی تنها راه‌کار درمانی برای برطرف کردن آریتمی قلبی است. رو‌ش‌های جراحی عبارتند از:
  روش ماز (مارپیچی): در این روش، جراح چند نقطه از دهلیزها را برش می‌دهد تا یک الگوی بافتی مارپیچی (اسکار) در قلب به جا بماند. این روش موثر است، اما چون نیازمند جراحی است معمولا آخرین گام درمان محسوب می‌شود.
  عمل جراحی بای‌پس عروق کرونر: در صورتی که فرد علاوه بر آریتمی به بیماری شدید عروق کرونر هم مبتلا باشد، پزشک از عمل جراحی بای‌پس عروق کرونر استفاده خواهد کرد. این اقدام می‌تواند به بهبود جریان خون قلب کمک کند.

نتیجه‌گیری

آریتمی یا ضربان قلب نامنظم، مشکلی در سرعت یا ریتم ضربان قلب است. ریتم ضربان قلب ممکن است خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم باشد. با افزایش سن و بروز تغییراتی در قلب مانند اثرات سایر بیماری‌های مزمن، خطر آریتمی قلبی افزایش می‌یابد. اگر علائم آریتمی قلب را دارید یا عوامل خطری شما را تهدید‌ می‌کنند، باید به متخصص قلب و عروق مراجعه‌کنید.

:Source
mayoclinic

سوالات متداول