عفونت مغزی چیست؟

عفونت مغزی (آبسه مغزی) چیست؟

عفونت مغزی یا آبسه مغزی ناحیه‌ای از نکروز موضعی در پارانشیم مغز است که اغلب از منشاء عفونی یا ضربه‌ای ناشی می‌شود. عفونت‌های ناحیه سر و گردن و پاتوژن‌های میکروبی مانند استافیلوکوک و استرپتوکوک در ایجاد آن نقش دارند. آبسه می‌تواند به صورت موضعی (از گوش، دندان، سینوس‌ها و اپیدورال) یا از راه دور (ریه، قلب، کلیه) منشاء بگیرد. آبسه مغزی ممکن است با بیماری مادرزادی قلبی در کودکان خردسال همراه باشد و در دهه سوم زندگی شیوع بیشتری دارد. موارد زیر شانس افراد را برای ایجاد عفونت مغزی افزایش می‌دهد:

• سیستم ایمنی ضعیف مانند افراد مبتلا به (HIV/AIDS)
• بیماری‌های مزمن مانند سرطان
• مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند (کورتیکواستروئیدها).
• بیماری قلبی مادرزادی

علائم عفونت مغزی

علائم آبسه مغزی ممکن است به سرعت یا آهسته ایجاد شود اما می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردردی (69 تا 70 درصد موارد) که اغلب شدید است و در یک قسمت از سر قرار دارد و با مسکن قابل تسکین نیست.
• تغییر در وضعیت روانی مانند گیجی یا تحریک پذیری
• مشکلاتی در عملکرد اعصاب مانند ضعف عضلانی و تکلم نامفهوم
• تب و لرز (45-53 درصد)
• تشنج (25-35 درصد)
• احساس بیماری
• حالت تهوع و استفراغ (40 درصد)
• گرفتگی گردن
• تغییرات در بینایی مانند تاری، خاکستری شدن دید یا دوبینی (به دلیل فشار آوردن آبسه به عصب بینایی)

بیشتر بخوانید: سرطان مغز و علائم آن

علائم آبسه مغزی در کودک چیست؟

عفونت ممکن است باعث افزایش فشار داخل سر و ایجاد علائم شود. علائم ممکن است در هر کودک کمی متفاوت باشد. علائم در نوزادان و کودکان کوچک‌تر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب
• برآمدگی نقاط نرم روی سر (فونتانل)
• خواب آلودگی غیر طبیعی یا هوشیاری کمتر از حد معمول
• افزایش تحریک پذیری
• گریه بلند
• استفراغ
• سردرد شدید
• تشنج

علائم عفونت مغزی در کودکان بزرگ‌تر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب
• سردرد
• سفتی در ناحیه گردن
• حالت تهوع و استفراغ
• تغییرات در شخصیت، هوشیاری یا رفتار
• تغییرات در گفتار
• مشکل در راه رفتن
• کاهش حرکت در بازوها یا پاها
• تشنج

دلیل بروز آبسه مغزی (Brain Abscess)

آبسه مغزی به احتمال زیاد ناشی از عفونت باکتریایی یا قارچی در بخشی از مغز است. انگل‌ها نیز می‌توانند باعث ایجاد آبسه شوند. هنگامی که باکتری‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها بخشی از مغز را آلوده می‌کنند، التهاب و تورم ایجاد می‌شود. در این موارد، آبسه شامل سلول‌های مغزی آلوده، گلبول‌های سفید فعال و مرده و ارگانیسم‌هایی است که باعث ایجاد مشکل می‌شوند. با تجمع سلول‌ها، دیواره یا غشایی در اطراف آبسه ایجاد می‌شود. این به جداسازی عفونت و جلوگیری از گسترش آن به بافت سالم کمک می‌کند. اگر آبسه متورم شود، فشار فزاینده‌ای بر بافت مغز اطراف وارد می‌کند.
جمجمه انعطاف پذیر نیست و نمی‌تواند منبسط شود. فشار ناشی از آبسه می‌تواند رگ‌های خونی را مسدود کند و از رسیدن اکسیژن به مغز جلوگیری کند و این منجر به آسیب یا تخریب بافت ظریف مغز می‌شود. نحوه ورود عفونت به مغز عبارت است از:

• از یک مکان مجاور مانند گوش پخش می‌شود: عفونت در قسمت دیگری از جمجمه مانند گوش، سینوزیت یا آبسه دندان اتفاق می‌افتد که می‌تواند مستقیماً به مغز سرایت کند.
• از طریق خون ناشی از عفونت در قسمت دیگری از بدن است: عفونتی است که باعث انتشار پنومونی از طریق خون به مغز می‌شود. فردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آبسه مغزی ناشی از عفونت خونی است.
• ناشی از جراحات تروماتیک یا جراحی: ضربه به سر که باعث آسیب به جمجمه می‌شود و اجازه می‌دهد باکتری‌ها یا قارچ‌ها وارد مغز شوند.
  با این حال در برخی موارد، منبع عفونت ناشناخته باقی می‌ماند.

پیشگیری از عفونت مغزی

آبسه مغزی یک اختلال جدی است که نمی‌توان کاملا از آن پیشگیری کرد. اما لازم است در صورت وجود هر گونه عفونت در بدن به خصوص در صورت و دندان در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و عفونت را درمان کنید. همچنین در صورت داشتن یک یا چند مورد از علائم و نشانه های عفونت مغزی، داشتن تب بالای 8/38 و یا بیشتر و داشتن علائم و نشانه‌هایی جدید آن‌ها را جدی بگیرید. این کار خطر ابتلا به عفونتی که می‌تواند به مغز منتشر شود را کاهش می‌دهد.

شیوه تشخیص عفونت مغزی

• آزمایش خون برای بررسی عفونت
• سی تی اسکن : مجموعه‌ای از اشعه ایکس برای ایجاد تصویری دقیق از داخل بدن استفاده می‌شود.
• یک اسکن MRI : از میدان‌های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تولید تصویری دقیق از داخل بدن استفاده می‌کند. اگر آبسه پیدا شود، روشی به نام آسپیراسیون با هدایت CT ممکن است برای برداشتن نمونه چرک برای آزمایش استفاده شود. این شامل استفاده از سی تی اسکن برای هدایت سوزن به محل آبسه است.

درمان عفونت مغزی

آبسه مغزی یک وضعیت اورژانسی است زیرا فشار داخل جمجمه ممکن است آنقدر زیاد شود که زندگی را تهدید کند. باید تا زمانی که وضعیت پایدار شود در فرد بیمار در بیمارستان بماند. انواع درمان های عفونت مغزی شامل موارد زیر است:

• مصرف داروها: داروهایی مانند آنتی بیوتیک در مواردی توصیه می‌شود که آبسه کوچک (کمتر از 2 سانتی متر) باشد، همچنین عفونت در عمق مغز باشد و تعداد آن‌ها زیاد باشد. در افراد مبتلا به HIV/AIDS که عفونتی به نام توکسوپلاسموز دارند نیز دارو درمانی توصیه می‌شود. در صورتی که عفونت ناشی از قارچ باشد، ممکن است داروهای ضد قارچ نیز تجویز شوند.
• جراحی: در مواردی مانند افزایش فشار در مغز، کوچک‌تر نشدن آبسه مغز بعد از مصرف دارو، آبسه مغزی حاوی گاز تولید شده توسط برخی از انواع باکتری‌ها، پارگی آبسه مغزی و یا بزرگ بودن آن نیاز به جراحی است. جراحی شامل باز کردن جمجمه و تخلیه آبسه است. برخی از افراد ممکن است پس از جراحی دچار مشکلات طولانی مدت سیستم عصبی شوند.
• آسپیراسیون سوزنی توسط سی تی اسکن یا MRI ممکن است برای آبسه عمیق مورد نیاز باشد. در طی این روش، داروها مستقیماً به توده تزریق می‌شوند.
• برخی از دیورتیک‌ها (داروهایی که مایعات بدن را کاهش می‌دهند) و استروئیدها نیز ممکن است برای کاهش تورم مغز استفاده شوند.

بیشتر بخوانید: عوارض جراحی تومور مغزی

نتیجه‌گیری

آبسه در مغز یک فرد سالم معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. آبسه‌های قارچی مغز معمولا در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف رخ می‌دهد. این عفونت باعث می‌شود که مغز از تجمع چرک و سلول های مرده‌ای که تشکیل می‌شود؛ متورم شود.
آبسه مغزی زمانی شکل می‌گیرد که قارچ‌ها، ویروس‌ها یا باکتری‌ها از طریق زخمی در سر یا عفونت در جای دیگری از بدن به مغز می‌رسند. عفونت های قلبی و ریوی از شایع ترین علل آبسه مغزی هستند. با این حال، آبسه‌های مغزی می‌توانند از عفونت گوش یا سینوس شروع شوند.

:Source
my.clevelandclinic.org

سوالات متداول