آنچه باید در مورد ویروس زیکا بدانید!

آیا تاکنون نام ویروس زیکا به گوشتان خورده است؟ و یا این سوال برایتان پیش آمده که ویروس زیکا چیست؟
شما ممکن است در طول زندگی خود به مناطقی سفر کنید که ویروس زیکا در آن شیوع دارد. بنابراین شناخت این ویروس و راه‌های ابتلا به آن، کمک می‌کند در صورت ابتلا، ویروس را شناسایی کرده و در جهت درمان آن، سریعا اقدام کنید. پس در ادامه همراه ما باشید.

ویروس زیکا چیست؟

ویروس زیکا یک ویروس منتقل شده از طریق پشه است که برای اولین بار در اوگاندا در سال 1947 در یک میمون ماکاک رزوس شناسایی شد و پس از آن شواهدی از عفونت و بیماری در انسان در سایر کشورهای آفریقایی در دهه 1950 مشاهده شد. زیکا ویروسی است که بیشتر توسط پشه‌ها منتقل می‌شود. اکثر بزرگسالانی که به آن مبتلا می‌شوند؛ علائم خفیفی دارند. این ویروس می‌تواند مشکلات جدی برای زنان باردار و جنین آن‌ها ایجاد کند. زیکا به تازگی وارد قاره آمریکا، کرائیب و اقیانوس آرام شده است.
از دهه 1960 تا 1980، عفونت‌های انسانی پراکنده در سراسر آفریقا و آسیا شناسایی شد. با این حال، از سال 2007 شیوع بیماری ویروس زیکا در آفریقا، قاره آمریکا، آسیا و اقیانوسیه ثبت شده است.

علائم و نشانه های ویروس زیکا

پس از پاسخ به این سوال که ویروس زیکا چیست؟ اکنون زمان شناخت علائم این بیماری است. بسیاری از افراد مبتلا به این ویروس علائمی ندارند. شایع ترین علائم شامل تب، بثورات پوستی، درد مفاصل و قرمزی چشم است. همچنین ممکن است سردرد و درد عضلانی نیز دیده شود. علائم معمولا تا یک هفته طول می‌کشد. از آنجایی که افراد مبتلا به زیکا به ندرت احساس بدی می‌کنند، ممکن است ندانند که مبتلا شده‌اند یا خیر. پزشکان می‌توانند خون یا ادرار افراد را آزمایش کنند تا علائم ویروس را جستجو کنند. این ویروس معمولا حدود یک هفته در جریان خون باقی می‌ماند اما مدت‌ها پس از آن می‌تواند در سایر مایعات بدن باقی بماند. دانشمندان به تحقیقات بیشتری نیاز دارند تا بدانند دقیقا چه مدت زمانی مسری است.

علت ویروس زیکا

مشابه با سایر آربوویروس‌ها، ویروس زیکا دارای یک چرخه انتقالی پیچیده بین بندپایان و میزبان مهره‌دار است. پشه آئدس آجیپتی ناقل اصلی عفونت ویروس زیکا در نواحی حاره‌ای محسوب می‌شود. این پشه از خون افراد آلوده تغذیه کرده و ویروس را به افراد سالم منتقل می‌کند. تصور بر این است کـه گونـه دیگری از پشه آئدس به نام آئدس آلبوپیکتوس نیز در انتقال ویروس نقش داشته باشد. این پشه یک ناقل بسیار مهاجم بوده و بـه عنوان تهدیدی برای مناطق شهری و روستایی محسوب می‌شود. پشه‌های جنس آئدس معمولاً در طول روز عمل گزش خود را انجام می‌دهند و حداکثر فعالیـت آن‌ها در اوایل صبح و اواخر روز می‌باشد.

عوارض ویروس زیکا

اولین بار ارتباط ویروس زیكا با گیلن باره در سال 2014 و ارتباط آن با میكروسفالی در اكتبر 2015 گزارش شد. در مواردی مرگ، آن هم دركسانی كه بیماری زمینه‌ای داشتند بندرت گزارش شده است .از اردیبهشت ماه امسال كه این بیماری در برزیل برای اولین بار شناخته شد تاكنون، چندین هزار مورد میكروسفالی ثبت شده است كه محققین احتمال می‌دهند به دنبال ابتلا مادران در دوران بارداری به ویروس زیكا رخ داده باشد. افزایش بروز گیلن باره و احتمال ارتباط آن با ویروس زیكا نیزدردست مطالعه است، اما در صورت اثبات می‌تواند بسیار نگران كننده باشند. سازمان بهداشت جهانی در جلسه روز 12 بهمن 1394 در مورد شیوع ویروس زیكا اعلام فوریت بهداشتی بین‌المللی نمود.

راه های پیشگیری از ویروس زیکا

روش‌های پیشگیری از ویروس زیکا همانند سایر بیماری‌های منتقله از طریق پشه آئدس شامل محافظت فردی در مقابل گزش پشه و محدود کردن پشه ناقل آن است. جهت جلوگیری از گزش مجدد افراد آلوده توسط پشه ناقل و انتشار بیشتر ویروس، بیمار را در روزهای اولیه بیماری که در مرحله ویرمی به سر می‌برد، ایزوله میکنند. توصیه‌ها جهت کنترل ناقل پشه، مشابه با کنترل ناقل ویروس تب زرد است. کنترل پشه ناقل یکی از بهترین راهکارها جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت ویروس زیکا است و شامل اقداماتی نظیر؛ دفع حشرات، پوشیدن لباس‌های آستین بلند، استراحت در مکان‌هایی با وضعیت هوایی مناسب و پاكسازی بهینه پسمانده‌ است که مکان‌های مناسبی برای تخمگذاری و گسترش لارو این حشرات محسوب می‌شود.

راه های درمان ویروس زیکا

ویروس، درمان دارویی یا واكسن خاصی ندارد. درمان علامتی است كه شامل موارد زیر است:

1. استراحت
2. نوشیدن مایعات و پیشگیری از دهیدراتاسیون
3. مصرف داروهایی مثل استامینوفن (تایلنول) برای كاهش تب و درد
4. عدم مصرف آسپرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای پیشگیری از خونریزی

چه افرادی در خطر ابتلا به ویروس زیکا هستند؟

• افرادی که به کشورهایی که ویروس زیکا در آن شایع است سفر میکنند. در بیش از 65 کشور در حوزه دریای کارائیب، آمریکای مرکزی و مکزیک، آمریکای جنوبی، جنوب و جنوب شرق آسیا، جزایر اقیانوس آرام و مرکز، شرق و غرب آفریقا موارد ابتلا به ویروس زیکا گزارش شده است.
• احتمالاً شرکای جنسی افرادی که به تازگی به مناطقی که ویروس زیکا در آن شایع است سفر کرده‌اند.

ارتباط بین ویروس زیکا و میکروسفالی

عفونت زیکا در دوران بارداری می تواند باعث این نقص مادرزادی شود. نوزادانی که با این عارضه متولد می شوند، سرهای بسیار کوچک نسبت به سن و جنس خود دارند و اغلب، مغز آن‌ها به درستی رشد نکرده است. کودکان مبتلا به این بیماری می‌توانند با بزرگ شدن دچار ناتوانی‌های جسمی و یادگیری شوند.

نتیجه‌گیری

زیكا ویروسی است از خانواده فالوی ویروس‌ها كه به‌وسیله نوعی پشه بنام آئدس، بادوگونه مهم آئدس اجیپتی(Aegypti)  و آئدس آلبوپیكتوس (پشه ببری آسیایی) منتقل می‌شود. این پشه می‌تواند علاوه بر ویروس زیكا، منتقل كننده چند بیماری ویروسی دیگر مانند تب زرد، تب دنگی، چیكن گونیا هم باشد. پشه ها بعد از خون‌خواری از افراد مبتلا به ویروس، می‌توانند با نیش خود این ویروس را به افراد دیگر منتقل نمایند. سازمان جهانی بهداشت اعالم كرده كه زیكا نخستین بار سال 1947 در اوگاندا در گونه‌ای از میمون‌ها به نام رزوس از طریق یك شبكه نظارت بر تب زرد شناسایی شد و برای اولین بار در انسان در همین كشور و كشور تانزانیا دیده شد. در حال حاضر برزیل میزبان اصلی این ویروس است و سازمان جهانی بهداشت به تازگی در مورد شیوع این ویروس هشدار داده است.

سوالات متداول

آیا واکسنی برای ویروس زیکا وجود دارد؟
هنوز هیچ واکسنی برای پیشگیری از ویروس زیکا وجود ندارد. اما موسسه ملی بهداشت در آگوست ۲۰۱۶ اعلام کردک که آزمایش واکسن زیکا را روی افراد آغاز کرده است. تا زمانی که این واکسن مورد استفاده قرار بگیرد، می‌توان کارهای زیادی را برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس انجام داد.

زیکا در کجا وجود دارد؟
از سال ۲۰۱۳ زیکا در کشورهای حوزه کارائیب، آمریکای مرکزی و جنوبی، جزایر اقیانوس آرام و آسیا یافت شده است. در ایالات متحده، مردم بخش‌هایی از فلوریدا این ویروس را از نیش پشه دریافت کرده‌اند.

چگونه به ویروس زیکا مبتلا می شویم؟
زیکا از طریق نیش یک پشه آئدس آلوده پخش می‌شود (همان نوعی که ناقل تب دنگی، چیکونگونیا و تب زرد است). زن حامله ای که آلوده می‌شود می تواند ویروس را به کودک خود منتقل کند. همچنین این ویروس از طریق رابطه جنسی نیز دریافت می‌شود؛ حتی اگر هیچ یک از افراد علائم ویروس را نداشته باشند. دانشمندان زیکا را در بزاق، ادرار و شیرمادر پیدا کرده‌اند.

ویروس زیکا از کجا آمده است؟
زیکا برای اولین بار در اوگاندا در سال ۱۹۴۷ در میمون ها یافت شد و پنج سال بعد در مردم ظاهر شد. شیوع گسترده بیماری در خارج از آفریقا برای نزدیک به ۶۰ سال اتفاق نیفتاد. در سال ۲۰۰۷ جزیره ساپ در اقیانوس آرام شیوع ویروس را تجربه کرد. اخیراّ این ویروس در سایر نقاط جهان گسترش یافته است.

آیا تنها آئدس باعث انتقال ویروس زیکا می‌شود؟
خیر. انتقال ویروس در روابط جنسی، دریافت خون آلوده و حضور در مراکز درمانی آلوده نیز صورت می‌گیرد.

علائم زیکا چه مدت دوام دارد؟
زیکا معمولاً یک بیماری خفیف می‌باشد با علائمی که چند روز تا هفته ادامه دارد.

 :Sources
SID
WebMD