بیماری پارکینسون + علائم و درمان پارکینسون

بیماری پارکینسون یکی از اختلالات عصبی پیشرفته است که تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد دارد. با اینکه این بیماری بیشتر در افراد مسن شایع است، آگاهی و مطالعه درباره آن می‌تواند به همه افراد کمک کند تا بهتر درک کنند که چگونه می‌توانند از خود و دیگران مراقبت کنند.

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های عصبی مغز آسیب ببینند یا بمیرند. سلول‌های عصبی در بخشی از مغز هستند که حرکت را هماهنگ می‌کند. هنگامی که این سلول‌های مغزی دچار اختلال می‌شوند، نمی توانند دوپامین تولید کنند. بدون دوپامین، بدن نمی‌تواند به درستی حرکت کند.
افراد مبتلا به پارکینسون معمولاً لرزش، سفت شدن ماهیچه‌ها و حرکات آهسته و ناهماهنگ را تجربه می‌کنند. بیماری پارکینسون همچنین می‌تواند مشکلاتی در گفتار، بلع، حافظه و شناخت (تفکر) ایجاد کند. افسردگی اغلب همراه با این بیماری رخ می‌دهد. در مراحل اولیه بیماری پارکینسون، علائم معمولاً ظریف هستند. بسیاری از مردم در ابتدا متوجه آن‌ها نمی‌شوند. این بیماری پیشرونده است، به این معنی که علائم با گذشت زمان بدتر می‌شوند. درمان‌ها شامل داروها و گفتار، فیزیکی و کاردرمانی است. برخی از افراد ممکن است از تحریک عمیق مغز (DBS) بهره‌مند شوند، جراحی که علائم را با ارسال تکانه‌های الکتریکی به مغز کنترل می‌کند.

نشانه‌ها و علائم پارکینسون

علائم بیماری پارکینسون معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. در حالی که بیشتر افراد مبتلا به پارکینسون بعد از 60 سالگی علائم را نشان می‌دهند، بسیاری از افراد نیز در سنین پایین‌تر به این علائم مبتلا می‌شوند. علائم در افراد مختلف متفاوت است و عبارتند از:

مشکلات حرکتی در پارکینسون

مشکلات حرکتی شایع ترین علامت بیماری پارکینسون است. آن‌ها عبارتند از:

• برادی‌کینزی (کندی حرکت): بیماری پارکینسون باعث می‌شود عضلات صورت، گلو و گردن به آرامی حرکت کنند. این کندی می‌تواند صحبت کردن، لبخند زدن و قورت دادن را دشوار کند و منجر به ترشح آب دهان، خفگی یا سرفه شود. گفتار ممکن است یکنواخت و آرام به نظر برسد.
• ماهیچه‌های سفت: ماهیچه‌های پاها، بازوها، صورت، گردن و سایر قسمت‌های بدن سفت و منقبض می‌شوند. یکی از رایج‌ترین علائم اولیه پارکینسون، کاهش چرخش بازو در یک طرف بدن هنگام راه رفتن است.
• مشکلات وضعیت بدن: تغییرات عضلانی باعث می‌شود که بسیاری از افراد هنگام ایستادن یا نشستن خمیده شوند. تغییرات وضعیت بدن همچنین می‌تواند بر تعادل تأثیر بگذارد و خطر افتادن را افزایش دهد.
• چالش های راه رفتن: با پیشرفت بیماری، راه رفتن به طور فزاینده ای دشوار می‌شود. افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است از ناحیه کمر به جلو خم شوند، گام‌های کوچک و متلاطم بردارند، با پاهای خود نزدیک به هم راه بروند و در چرخیدن دچار مشکل شوند.
• مشکل در کارهای روزانه: مشکلات حرکتی و هماهنگی می‌تواند انجام فعالیت‌های روزانه مانند مسواک زدن، لباس پوشیدن و ایستادن از روی صندلی را دشوار کند. دست خط معمولا کوچک‌تر می‌شود و لرزان به نظر می‌رسد.

لرزش در بیماری پارکینسون

علاوه بر مشکلات حرکتی، بسیاری از افراد لرزش غیرقابل کنترل را تجربه می‌کنند. لرزش می‌تواند اولین علامت قابل توجه این بیماری باشد، اما برخی از افراد مبتلا به پارکینسون به آن مبتلا نمی‌شوند. لرزش ممکن است زمانی رخ دهد که شما ایستاده یا نشسته‌اید. ممکن است با حرکت دادن، آن قسمت بدن بهتر شود یا متوقف شود. اما گاهی اوقات لرزش حتی زمانی که شما در حال حرکت هستید ادامه خواهد داشت. لرزش ممکن است زمانی که خسته هستید یا استرس فیزیکی یا عاطفی را تجربه می کنید بدتر شود.

علائم دیگر پارکینسون در زنان و مردان

بیماری پارکینسون می تواند علائم مختلفی را ایجاد کند که بر مغز و بدن شما تأثیر می گذارد. آن‌ها عبارتند از:

• آنوسمی: بسیاری از افراد حس بویایی خود را به طور کامل از دست می دهند (آنوسمی) یا کاهش حس بویایی (هیپوسمی) را تجربه می کنند. از آنجایی که حواس بویایی و چشایی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، افراد مبتلا به پارکینسون نیز می‌توانند چشایی خود را از دست بدهند (آژوزیا).
• تغییرات فشار خون: ایستادن ناگهانی می‌تواند باعث افت سریع فشار خون شود و احساس کنید ممکن است غش کنید. این فشار خون ارتواستاتیک نامیده می‌شود.
• مشکل در خوابیدن: افراد مبتلا به پارکینسون اغلب دچار بی خوابی و سایر انواع اختلال خواب هستند. این بیماری می‌تواند باعث شود افراد هنگام خواب اندام خود را به شدت حرکت دهند. یا ممکن است حرکت آن‌ها در هنگام خواب محدودتر باشد و چرخیدن در رختخواب را دشوار کند. برخی از افراد شب ها قبل از بروز علائم دیگر، پاهای بی قراری را تجربه می‌کنند. اختلالات خواب می‌تواند باعث خستگی مفرط در طول روز و بدتر شدن علائم دیگر شود.
• بی اختیاری و یبوست: مشکلات مثانه و روده از علائم شایع بیماری پارکینسون هستند. بسیاری از مردم ادرار کردن را چالش برانگیز می‌دانند، یا ممکن است نتوانند مثانه خود را کنترل کنند. از آنجایی که روده ها نمی‌توانند محتویات را به خوبی جابجا کنند، ممکن است یبوست ایجاد شود.
• تغییرات پوستی: التهاب روی پوست، به خصوص در صورت و پوست سر، می تواند باعث ظاهر شدن پوسته‌ها شود. این بیماری درماتیت سبورئیک نامیده می‌شود.

نگرانی های سلامت روان و مشکلات شناختی

بیماری پارکینسون بر مغز تأثیر می‌گذارد و منجر به طیف وسیعی از مشکلات در خلق و خو، حافظه، استدلال و تفکر می شود. این موارد عبارتند از:

• زوال شناختی: پارکینسون می‌تواند باعث مشکلاتی در حافظه شود و بر توانایی شما برای تمرکز و تفکر واضح تأثیر بگذارد.
• زوال عقل: معمولاً در مرحله آخر پارکینسون ایجاد می‌شود، زوال عقل و سایر مشکلات شناختی می تواند شدید باشد. زوال عقل مربوط به پارکینسون یک نوع زوال عقل با اجسام لویی (DLB) است.
• افسردگی: این یکی از علائم رایج بیماری پارکینسون است. ممکن است در هر زمانی ایجاد شود و با پیشرفت بیماری بدتر شود.
• علائم روان پریشی: افراد مبتلا به زوال عقل مرتبط با پارکینسون بیشتر در معرض علائم روان پریشی از جمله توهم هستند. آنها ممکن است چیزهایی را ببینند یا صداهایی را بشنوند که در واقع وجود ندارند. یا ممکن است ناگهان فکر کنند افراد نزدیک خطرناک هستند یا می‌خواهند به آن‌ها آسیب برسانند.

علائم پارکینسون در سنین پایین

اگرچه علائم بیماری پارکینسون بعد از 60 سالگی ظاهر می‌شود، اما در 5 تا 10٪ موارد، قبل از سن 50 سالگی رخ می‌دهد. پزشکان به این موارد به عنوان بیماری پارکینسون زودرس اشاره می‌کنند. برخی از افراد به بیماری پارکینسون نوجوانی مبتلا می‌شوند که در آن علائم قبل از 20 سالگی ظاهر می‌شوند.
دانشمندان دقیقاً نمی دانند که چرا بیماری پارکینسون رخ می‌دهد، اما معتقدند که این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی است. آسیب به سر و قرار گرفتن در معرض سموم، مانند آفت کش ها، ممکن است در این امر نقش داشته باشد. برخی از علائمی که می‌توانند به سرعت در افراد مسن ایجاد شوند، ممکن است برای سال‌ها روی افراد جوان‌تر تأثیر نگذارند. این موارد عبارتند از:

• گیجی
• از دست دادن حافظه
• مشکلات تعادل

به همین دلیل، درمان و مراقبتی که فرد مبتلا به بیماری پارکینسون زودرس به آن نیاز دارد ممکن است متفاوت باشد. افراد مبتلا به بیماری پارکینسون زودرس نیز با چالش‌های سبک زندگی متفاوتی روبرو هستند. در حالی که بسیاری از افراد به کار خود ادامه می‌دهند و از زندگی خود لذت می‌برند. علائم اصلی بیماری پارکینسون ناشی از سطوح پایین دوپامین در مغز است. برخی از علائم بر حرکت تأثیر می گذارد، اما بسیاری از افراد علائم غیرحرکتی نیز دارند. همچنین، هنگامی که پارکینسون در سنین پایین‌تر ایجاد می‌شود:

• پیشرفت بیماری احتمالا کندتر است.
• شروع زمین خوردن‌ها به تعویق می‌افتد.
• میزان بقا طولانی تر است.

بیشتر بخوانید: علائم آلزایمر زودرس یا آلزایمر در جوانی چیست؟

مراحل بیماری پارکینسون

• مرحله اول:  در مرحله اولیه، فرد علائم خفیفی دارد که معمولاً با فعالیت‌های روزانه تداخلی ندارد. لرزش و سایر علائم حرکتی فقط در یک طرف بدن رخ می‌دهد. تغییر در وضعیت بدن، راه رفتن و حالات صورت رخ می دهد.
• مرحله دوم: علائم، شروع به بدتر شدن می‌کنند. لرزش، سفتی و سایر علائم حرکتی هر دو طرف بدن یا خط وسط (مانند گردن و تنه) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مشکلات راه رفتن و وضعیت بدنی نامناسب ممکن است آشکار باشد. فرد می‌‎تواند به تنهایی زندگی کند، اما کارهای روزانه سخت تر و طولانی تر است.
• مرحله سوم: در اواسط مرحله، از دست دادن تعادل (مانند بی ثباتی هنگام چرخش فرد یا هنگامی که او را از ایستادن هل می دهند) مشخصه بارز آن است. سقوط شایع تر است. علائم حرکتی همچنان بدتر می‌شود. از نظر عملکردی، فرد در حال حاضر در فعالیت های روزانه خود تا حدودی محدود است، اما هنوز از نظر جسمی قادر به انجام یک زندگی مستقل است. ناتوانی در این مرحله خفیف تا متوسط ​​است.
• مرحله چهارم: در این مرحله، علائم به طور کامل توسعه یافته و به شدت ناتوان می‌شوند. فرد همچنان می‌تواند بدون کمک راه برود و بایستد، اما ممکن است برای ایمنی لازم باشد با عصا یا واکر حرکت کند. فرد در انجام فعالیت‌های روزمره به کمک قابل توجهی نیاز دارد و نمی‌تواند به تنهایی زندگی کند.
• مرحله پنجم: این پیشرفته ترین و ناتوان کننده ترین مرحله است. سفتی در پاها ممکن است ایستادن یا راه رفتن را غیرممکن کند. فرد در بستر یا روی صندلی چرخدار است مگر اینکه کمک شود و مراقبت شبانه روزی برای همه فعالیت‌ها لازم است.

علل بیماری پارکینسون

1. ژنتیک
   نشان داده شده است که تعدادی از عوامل ژنتیکی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را در افراد افزایش می‌دهند، اگرچه دقیقاً این که چگونه برخی افراد را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کنند، مشخص نیست. بیماری پارکینسون می‌تواند در خانواده‌ها به دلیل انتقال ژن‌های معیوب به کودک توسط والدینشان ایجاد شود. اما به ندرت پیش می‌آید که این بیماری به این شکل به ارث برسد.
2. عوامل محیطی
   برخی از محققان بر این باور هستند که آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌های مورد استفاده در کشاورزی و ترافیک یا آلودگی صنعتی ممکن است دلیل این بیماری باشد. اما شواهدی که عوامل محیطی را با بیماری پارکینسون مرتبط می کند، قطعی نیست.
3. سایر علل پارکینسونیسم
   پارکینسونیسم اصطلاحی است که برای توصیف علائم لرزش، سفتی عضلات و کندی حرکت استفاده می‌شود. بیماری پارکینسون شایع ترین نوع پارکینسونیسم است، اما برخی از انواع نادرتر نیز وجود دارد که علت خاصی را می‌توان شناسایی کرد. اینها شامل پارکینسونیسم ناشی از:
   دارو: که در آن علائم پس از مصرف برخی داروها مانند برخی از انواع داروهای ضد روان پریشی ایجاد می‌شود و معمولاً پس از قطع دارو بهبود می‌یابد.
   سایر شرایط پیشرونده مغز: مانند فلج فوق هسته‌ای پیشرونده، آتروفی سیستم چندگانه و دژنراسیون قشر بازال
   بیماری عروق مغزی: که در آن یک سری سکته‌های کوچک باعث مرگ چندین قسمت از مغز می‌شود.

رژیم غذایی در پارکینسون

پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، بهزیستی عمومی را بهبود می‌بخشد و توانایی بدن را برای مقابله با علائم بیماری افزایش می‌دهد. خوردن مقدار زیادی غذاهای کامل، مانند میوه‌ها و سبزیجات، پروتئین بدون چربی، لوبیاها و حبوبات، غلات کامل و هیدراته ماندن، راه‌های کلیدی برای داشتن انرژی و سلامت کلی هستند.

عوامل خطر بیماری پارکینسون

عوامل خاصی می توانند شانس ابتلا به پارکینسون را افزایش دهند. آن‌ها عبارتند از:

• سن: افراد بالای 60 سال بیشتر از افراد 40 یا 50 ساله به این بیماری مبتلا می‌شوند. به ندرت در افراد جوان زیر 30 سال رخ می‌دهد.
• جنسیت بیولوژیکی: پارکینسون در مردان شایع تر است.
• ژنتیک: محققان جهش‌های ژنی (تغییرات) مرتبط با پارکینسون را کشف کرده‌اند.
• عوامل محیطی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سموم، مانند سموم موجود در آفت کش‌ها، سوخت جت، فلزات، علف کش‌ها و سایر مواد شیمیایی خطر را افزایش می‌دهد.
• سابقه خانوادگی: در حالی که به نظر نمی‌رسد بیماری پارکینسون ارثی باشد، افرادی که چندین عضو خانواده مبتلا به پارکینسون دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند. این امر به ویژه در صورتی صادق است که آن‌ها از اعضای خانواده نزدیک باشند.
• سابقه سلامتی: اگر آسیب مغزی تروماتیک (TBI) داشته باشید، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون بیشتر است.

تشخیص بیماری پارکینسون

پزشک شما یک معاینه فیزیکی و عصبی انجام می‌دهد و از شما می‌خواهد که دست‌ها، بازوها و پاهای خود را به روش‌های خاصی حرکت دهید. آن‌ها همچنین در مورد علائم شما، سابقه خانوادگی و سابقه سلامتی از شما می‌پرسند. پزشک شما ممکن است انواع تست‌های تصویربرداری را بخواهد که عبارتند از:

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این آزمایش از امواج رادیویی و آهنرباها برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخل مغز شما استفاده می‌کند.
• تصویربرداری SPECT با DaTscan: این آزمایش به چگونگی تولید دوپامین توسط مغز می‌پردازد. پزشکان از این مطالعه تصویربرداری برای تشخیص بیماری پارکینسون و زوال عقل با اجسام لوی استفاده می‌کنند.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): این اسکن با ترکیب چندین اشعه ایکس، تصاویری از بافت‌های نرم و استخوان‌های بدن شما ایجاد می‌کند.

درمان بیماری پارکینسون

• درمان های دارویی برای پارکینسون: داروهای پارکینسون می‌توانند به افراد در مدیریت علائم کمک کنند. آن‌ها بر اساس نوع، گروه بندی می‌شوند و شامل لوودوپا، آگونیست های دوپامین، مهارکننده های MAO-B، مهارکننده های COMT، آمانتادین و آنتی کولینرژیک ها هستند. به عنوان مثال، کوکارلدوپا (Sinemet) یک داروی رایج لوودوپا است.
  تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف مکمل سیتی کولین به عنوان یک کمک درمانگر در کنار داروهای درمان کننده‌ی پارکینسون، در روند بهبود این بیماران و بازگشت میزان دوپامین نرمال در مغز و بازگشت حرکات طبیعی بدن و کاهش لرزش و کم رنگ شدن اختلالات شناختی کمک مهم و موثری می‌باشد.
• فعالیت بدنی برای پارکینسون: فعالیت 2.5 ساعت در هفته می‌تواند به مدیریت علائم پارکینسون کمک کند و تأثیر مثبتی هم از نظر جسمی و هم از نظر ذهنی دارد.
• درمان های دیگر پارکینسون
  فیزیوتراپی، گفتار درمانی و کاردرمانی

بیشتر بخوانید: اثر سیتی کولین بر حافظه افراد میانسال و مسن

همه چیز درباره پارکینسون

بیماری پارکینسون یک اختلال نرودژنراتیو ناحیه نیگرواستریاتال در هسته های قاعده ای می باشد که می تواند به طور چشمگیری موجب کاهش توانایی جسمی و روانی فرد مبتلا شده و کیفیت زندگی وی را شدیدا کاهش دهد. این بیماری با علایمی چون سفتی عضلانی، لرزش، اختلال در اعمال خودکار، کاهش هماهنگی حرکات، اشکال در راه رفتن، ریزش آب دهان، مبهم شدن صدا، بی روح شدن نمای چهره و حالت مجسمه پیدا نمودن شخص همراه است. درمان بیماری پارکینسون شامل دارو درمانی، جراحی و یک سری درمانهای کمکی دیگر است. در دارو درمانی از ال-دوپا، آگونیستهای دوپامینی، آزادکننده های دوپامینی از انتهای نرونهای أوپامینرژیک، وقفه دهندهای منوآمینواکسیدازو وقفه دهندهای کاتکول-5- o – متیل ترانسفراز در کاربرد جراحی جهت کاهش علایم پارکینسون از thalamotomy, pallidotomy, deep brain stimulation استفاده می گردد. همچنین می توان از پیوند نسج هاینرونهای دوپامینرژیک به بیمار مبتلا به پارکینسون، جهت درمان وی نام برد.

:Sources
stanfordhealthcare.org
nhs.uk