افسردگی بعد از زایمان + علائم و درمان افسردگی پس از زایمان

شناخت علائم افسردگی پس از زایمان، مانند غم شدید، خستگی مفرط، یا بی‌علاقگی به نوزاد، ضروری است تا از تشدید آن جلوگیری شود. این وضعیت می‌تواند بر سلامت مادر، نوزاد و رابطه خانوادگی تأثیر منفی بگذارد. درمان زودهنگام افسردگی، از طریق حمایت، مشاوره یا در صورت نیاز دارودرمانی، به بهبود سریع‌تر و پیشگیری از مشکلات بلندمدت کمک می‌کند.

افسردگی پس از زایمان چیست؟

افسردگی پس از زایمان (PPD) اختلالی است که اغلب تشخیص داده نمی‌شود و تحت درمان قرار نمی‌گیرد. بسیاری از عوامل استرس زای روانی-اجتماعی ممکن است بر ایجاد افسردگی پس از زایمان تأثیر بگذارند. بیشتر خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان، سابقه افسردگی شدید و کسانی است که در دوران بارداری گذشته افسردگی را تجربه کرده‌اند. بیماری افسردگی درمان نشده مادر می‌تواند تأثیر منفی بر رشد کودک، پیوند مادر و نوزاد و خطر اضطراب یا علائم افسردگی در نوزادان در مراحل بعدی زندگی داشته باشد. متخصص زنان و زایمان و متخصص اطفال می‌توانند نقش مهمی در غربالگری و درمان افسردگی پس از زایمان داشته باشند. برای جلوگیری از پیامدهای نامطلوب مرتبط با افسردگی و تأثیر آن بر کودک، مهم است که همه پزشکان و پرستاران از علائم و نشانه‌های خاص، روش‌های غربالگری و درمان مناسب آگاه باشند.

بیشتر بخوانید: افسردگی چیست؟ علائم و درمان افسردگی

انواع افسردگی پس از زایمان چیست؟

1. بلوز پس از زایمان یا بلوز نوزادی (baby blues)
   بیبی بلوز بین 50 تا 75 درصد افراد پس از زایمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر در حال تجربه بلوز کودک هستید، گریه‌های مکرر و طولانی بدون دلیل مشخص، غم و اندوه و اضطراب خواهید داشت. این وضعیت معمولاً در هفته اول (یک تا چهار روز) پس از زایمان شروع می‌شود. اگرچه این تجربه ناخوشایند است، اما این وضعیت معمولاً در عرض دو هفته بدون درمان فروکش می‌کند.
2. افسردگی پس از زایمان (PPD)
   افسردگی پس از زایمان وضعیتی به مراتب جدی‌تر از بلوز پس از زایمان است و از هر 7 والدین جدید، 1 نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر قبلاً افسردگی پس از زایمان داشته‌اید، خطر ابتلا به آن در هر بارداری تا 30 درصد افزایش می‌یابد. ممکن است اوج و فرودهای متناوب، گریه‌های مکرر، تحریک پذیری و خستگی و همچنین احساس گناه، اضطراب و ناتوانی در مراقبت از کودک یا خودتان را تجربه کنید. علائم از خفیف تا شدید متغیر است و ممکن است در عرض یک هفته پس از زایمان یا به تدریج، حتی تا یک سال بعد ظاهر شود. اگرچه علائم ممکن است چندین ماه طول بکشد، درمان با روان درمانی یا داروهای ضد افسردگی بسیار موثر است.
3. روان پریشی پس از زایمان (Postpartum psychosis)
   روان پریشی پس از زایمان شکل بسیار شدید افسردگی پس از زایمان است و نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد. این وضعیت نسبتاً نادر است و از هر 1000 نفر تنها 1 نفر را بعد از زایمان مبتلا می‌کند. علائم معمولاً به سرعت پس از زایمان ظاهر می‌شوند و شدید هستند و از چند هفته تا چند ماه ادامه می‌یابند. علائم شامل بی قراری شدید، گیجی، احساس ناامیدی و شرم، بی خوابی، پارانویا، هذیان یا توهم، بیش فعالی، گفتار سریع یا شیدایی است. درمان معمولاً شامل بستری شدن در بیمارستان، روان درمانی و دارو خواهد بود.

علائم افسردگی پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان درمان نشده ممکن است برای چندین ماه یا بیشتر ادامه یابد و نشانه های افسردگی بعد از زایمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خلق افسرده یا نوسانات خلقی شدید
• خیلی گریه کردن
• مشکل در برقراری ارتباط با کودک
• کناره گیری از خانواده و دوستان
• از دست دادن اشتها یا خوردن بسیار بیشتر از حد معمول
• ناتوانی در خوابیدن (که بی خوابی نامیده می‌شود) یا خواب زیاد
• خستگی شدید یا از دست دادن انرژی
• علاقه و لذت کمتری نسبت به فعالیت‌هایی که قبلاً از آن لذت می‌بردید.
• تحریک پذیری و عصبانیت شدید
• ترس از اینکه مادر خوبی نیستی
• ناامیدی
• احساس بی ارزشی، شرم، گناه یا بی کفایتی
• کاهش توانایی تفکر واضح، تمرکز یا تصمیم گیری
• بی قراری
• اضطراب شدید و حملات پانیک (Panic)
• افکار آسیب رساندن به خود یا کودکتان
• افکار مکرر مرگ یا خودکشی

دلیل افسردگی پس از زایمان مادران

1. هیچ دلیل واحدی برای افسردگی پس از زایمان وجود ندارد، اما ژنتیک، تغییرات فیزیکی و مسائل عاطفی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. مطالعات ژنتیک نشان می‌دهد که داشتن سابقه خانوادگی افسردگی پس از زایمان، به خصوص اگر شدید باشد، خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد.
2. تغییرات فیزیکی پس از زایمان، کاهش شدید هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن ممکن است به افسردگی پس از زایمان کمک کند. سایر هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید نیز ممکن است به شدت کاهش یابد؛ که می‌تواند احساس خستگی، تنبلی و افسردگی را در شما ایجاد کند.
3. ناتوانی در رسیدگی به مشکلات جزئی به خصوص وقتی کم خواب و خسته هستید، احساس اضطراب در مورد توانایی خود در مراقبت از نوزاد، احساس جذابیت کمتر نسبت به خود و یا مبارزه با احساس هویت خود و فکر به اینکه ممکن است کنترل زندگی خود را از دست داده باشید، هر یک از این مسائل می‌تواند به تشدید افسردگی پس از زایمان کمک کند.
4. عواملی دیگری مانند اختلال دوقطبی، صاحب فرزند دو قلو یا چند قلو شدن، مشکل در شیردهی، مشکل در روابط خود با همسر، مشکلات مالی، بارداری برنامه ریزی نشده یا ناخواسته و تولد نوزادی با شرایط خاص، می‌تواند در بروز افسردگی پس از زایمان موثر باشد.

روش درمان افسردگی بعد زایمان

زنانی که در دوران بارداری افسردگی درمان نشده دارند، بیش از هفت برابر زنانی که علائم افسردگی قبل از زایمان ندارند، در معرض خطر افسردگی پس از زایمان هستند. بنابراین، درمان افسردگی قبل از زایمان برای پیشگیری از افسردگی پس از زایمان مهم است.
راه مقابله با افسردگی پس از زایمان به شدت علائم و سطح اختلال عملکردی بستگی دارد. افسردگی خفیف را می‌توان با راهبردهای روانی اجتماعی، از جمله حمایت از همسالان و مشاوره غیر مستقیم، درمان کرد و برای افسردگی متوسط، درمان روانشناختی توصیه می‌شود. دارودرمانی (به طور کلی یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین [SSRI] به عنوان درمان خط اول) برای افسردگی شدید، به دلیل عدم پاسخ به درمان غیردارویی، یا مطابق با اولویت بیمار توصیه می‌شود. معمولاً دارودرمانی حداقل 6 تا 12 ماه پس از بهبودی کامل ادامه می‌یابد تا خطر عود کاهش یابد.

مواد غذایی برای درمان افسردگی پس از زایمان

شواهدی وجود دارد که حاکی از ارتباط بین تغذیه خوب و افسردگی پس از زایمان (PPD) است. به عنوان مثال، کمبود مواد مغذی مانند ویتامین B، اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین D و روی با خطر بالاتر تجربه علائم افسردگی، از جمله علائم مربوط به PPD مرتبط است.
در حالی که تغذیه ممکن است تنها عامل مؤثر بر PPD نباشد، اما یکی از عوامل مؤثر بر سلامت روان زنان پس از زایمان در نظر گرفته می‌شود. برخی از مواد مغذی ضروری شامل ویتامین‌های گروه B، اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین Dمی‌باشد.

بیشتر بخوانید: فواید قرص امگا ۳ برای زنان

درمان افسردگی بعد از زایمان در خانه

افسردگی یک وضعیت جدی است که گاهی نیاز به درمان حرفه‌ای دارد، اما برخی روش‌ها در خانه می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند. این روش‌ها معمولاً بر تغییر سبک زندگی، بهبود عادات روزمره و تقویت ذهن و بدن متمرکز هستند:

• فعالیت بدنی
• ورزش منظم
• قرار گرفتن در مقابل نور خورشید
• تغذیه سالم
• مصرف غذاهای سرشار از امگا 3
• هیدراتاسیون (نوشیدن آب کافی)
• پرهیز از مصرف بیش از حد شکر و غذاهای فرآوری ‌شده
• داشتن برنامه‌ی منظم خواب و بیداری
• محدود کردن استفاده از تلفن و کامپیوتر قبل از خواب
• تمرینات ذهن‌آگاهی و آرامش
• حمایت اجتماعی از طرف خانواده و دوستان
• استفاده از دمنوش‌ها و مکمل‌های طبیعی
• محدود کردن محرک‌های منفی

افسردگی مردان بعد از زایمان یا زایمان پدری

مطالعات نشان می‌دهد که پدران نیز می‌توانند افسردگی پس از زایمان را تجربه کنند. آن‌ها ممکن است احساس غمگینی، خستگی، گیجی، اضطراب و یا تغییراتی در الگوهای معمول غذا خوردن و خواب خود داشته باشند. این‌ها همان علائمی است که مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان تجربه می‌کنند.
پدرانی که جوان هستند، سابقه افسردگی دارند، مشکلاتی در روابط خود را تجربه می‌کنند و یا از نظر مالی دچار مشکل هستند، بیشترین خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را دارند. افسردگی پس از زایمان در پدران که گاهی اوقات افسردگی پس از زایمان پدر نامیده می‌شود، می‌تواند همان تأثیر منفی بر روابط همسر و رشد کودک را داشته باشد که افسردگی پس از زایمان در مادران می‌تواند.

نتیجه‌گیری

افسردگی پس از زایمان درمان نشده بر سلامت زن، نوزاد و خانواده تأثیر می ‌گذارد. زنان باردار باید در مورد علائم و نشانه‌های افسردگی پس از زایمان و اثرات آن اطلاعاتی دریافت کنند. اگر افسردگی پس از زایمان تشخیص داده شود، بیماران باید در مورد تمام گزینه‌های درمانی مطلع شوند.

Source: mayoclinic.org

سوالات متداول